Mensen met hart- en vaataandoeningen gebruiken vaak medicijnen. Deze medicijnen helpen bijvoorbeeld om je bloeddruk of cholesterol te verlagen. Of om te voorkomen dat je (nogmaals) een hartaanval, beroerte or ritmestoornis krijgt. Soms werkt een medicijn bij de ene persoon beter dan bij de andere. Dit kan soms te maken hebben met je DNA. In dit artikel leggen we er meer over uit.
Waarom is je DNA belangrijk bij medicijngebruik?
Sommige mensen reageren anders op medicijnen dan anderen. In sommige gevallen kan dit komen door een variatie in je genetisch materiaal, je DNA. Je DNA kan namelijk voor een deel bepalen hoe snel je lichaam medicijnen afbreekt. De meeste mensen zullen medicijnen op een normaal tempo afbreken (“extensive/normal metabolizer”). Als je lichaam een medicijn te snel afbreekt, kan het minder goed werken. Dit wordt door zorgverleners soms ook wel “ultrarapid metabolizer” genoemd. Breekt je lichaam het medicijn juist langzaam af, dan wordt dit door zorgverleners “poor metabolizer” of “intermediate metabolizer” genoemd. In zo’n geval kan het medicijn te sterk werken. Het kan dan ook meer bijwerkingen geven. Sommige medicijnen moeten in je lichaam eerst omgezet worden. Als je lichaam dit niet – of te langzaam – doet, dan werkt je medicijn niet (goed genoeg).
Hoe weet je hoe snel je medicijnen afbreekt?
Het kan per medicijn verschillen of je het snel, normaal of juist langzaam afbreekt. Dat komt omdat er verschillende stukjes DNA, genen, betrokken kunnen zijn bij het afbreken van verschillende soorten medicijnen. Vooral genen cyp2d6 en cyp2c19 zijn relevant voor de afbraak van medicijnen. Er zijn voor sommige genen testen beschikbaar om uit te zoeken hoe snel je medicijnen afbreekt. Zo’n test heet genotypering.
Wat is genotypering?
Genotypering is een test waarbij wordt gekeken naar je DNA. Er wordt dan bloed, speeksel of wangslijmvlies afgenomen. Dit wordt in een laboratorium onderzocht. De uitslag vertelt meer over hoe jouw lichaam medicijnen verwerkt. Zo kan je samen met je dokter beslissen welke dosering het beste bij je past. Misschien is er zelfs wel een ander medicijn dat beter bij je past. Kortom, genotypering zorgt voor maatwerk.
Bij welke medicijnen is genotypering belangrijk?
Voor mensen met hart- en vaataandoeningen kan genotypering belangrijk zijn bij:
- Cholesterolverlagers: Atorvastatine, Simvastatine, Rosuvastatine (alleen bij mensen met belangrijke aanvullende risicofactoren voor statine geïnduceerde myopathie)
- Bloedverdunners: Clopidogrel, Acenocoumarol, Phenprocoumaron
- Betablokkers: Metoprolol
- Maagbesschermers: Omeprazol, Pantoprazol
- Antiaritmica: Propafenon, Flecainide
- Overig: Mavacamten
Voor lang niet alle medicijnen is genotypering belangrijk. Je kan samen met je arts en/of apotheker bekijken of genotypering in jouw situatie zinvol is.
Speelt etniciteit een rol bij genotypering?
Ja, etniciteit kan een rol spelen. In sommige bevolkingsgroepen komen bepaalde DNA-variaties namelijk vaker voor. Hierdoor is de kant groter dat iemand uit die groep medicijnen anders afbreekt. Mensen met een Noord-Afrikaanse afkomst hebben een grotere kans om sommige medicijnen sneller af te breken. En mensen met een Aziatische afkomst hebben juist weer een grotere kans om sommige medicijnen langzamer af te breken.
Wat kun je zelf doen?
Praat met je arts of apotheker als je wilt weten of genotypering voor jou nuttig kan zijn. Niet iedereen hoeft deze test te doen, maar soms kan het helpen om de juiste behandeling te vinden.
