Mensen met hart- en vaataandoeningen worden bij een merkwisseling van medicijnen vaak niet geïnformeerd terwijl dat volgens landelijke afspraken wel behoort. Dat blijkt uit een vragenlijstonderzoek van Harteraad onder ruim 570 patiënten die hartmedicatie uit de zogenoemde ‘rode categorie’ gebruiken. Volgens landelijke afspraken is het in principe niet de bedoeling dat deze medicijnen gewisseld worden. Uit het onderzoek blijkt dat adequate voorlichting voor deze patiënten vaak uitblijft.
In de afgelopen jaren is door diverse partijen gewerkt aan de landelijke Leidraad Verantwoord Wisselen Medicijnen. Hierin is vastgelegd wanneer – en onder welke voorwaarden – merkwisselingen zijn toegestaan. Voor sommige hart- en vaatmedicijnen, zoals acenocoumarol, flecaïnide en digoxine, gelden strenge eisen. Deze middelen vallen in de ‘rode categorie’ vanwege hun smalle therapeutische breedte. Het is niet de bedoeling dat er van merk wordt gewisseld bij deze medicijnen, tenzij er sprake is van een medicijntekort of eenmalig omwille van inkoopbeleid en kostenverlaging. In deze gevallen moeten patiënten altijd goed geïnformeerd en begeleid worden.
Weinig voorlichting bij wisselingen
Uit het onderzoek van Harteraad, het expertisecentrum voor het leven met hart- en vaataandoeningen, blijkt dat dit in de praktijk vaak niet gebeurt: ruim veertig procent van de respondenten die acenocoumarol gebruiken, is van merk gewisseld. Voor flecaïnide was dit twintig procent. Opvallend is dat een groot deel van deze patiënten geen goede voorlichting en begeleiding kreeg bij de merkwissel. Ongeveer tachtig procent van de mensen die wisselden van merk bij acenocoumarol en meer dan zestig procent van de degenen die wisselden van merk bij flecaïnide gaf aan niet te zijn geïnformeerd.
“Dat is zorgelijk,” zegt Noa Rosenberg, beleidsadviseur Harteraad. “Juist deze medicijnen vragen om zorgvuldigheid. Door de smalle therapeutische breedte kan een merkwisseling leiden tot ongewenste effecten of juist het falen van de therapie. Een onverwachte merkwissel kan ook leiden tot verwarring, verkeerd gebruik of verminderde therapietrouw met alle risico’s van dien. Zo kan een onbedoelde dubbele inname van acenocoumarol toxische gevolgen hebben.”
Oproep tot duidelijke communicatie en samenwerking
Omdat hart- en vaatmedicijnen vaak al jarenlang worden gebruikt en niet meer gepatenteerd zijn, zijn er veel verschillende merken op de markt. Veranderingen in verpakking, kleur of vorm kunnen verwarrend zijn, zeker voor kwetsbare patiënten. Dit kan leiden tot medicatiefouten. Harteraad benadrukt het belang van duidelijke communicatie door de apotheker en roept op tot betere naleving van de afspraken in de Leidraad Verantwoord Wisselen Medicijnen. Apothekers spelen een belangrijke om juiste medicijninname te stimuleren en medicatiefouten te voorkomen. Daarnaast pleit Harteraad voor nauwere samenwerking tussen overheid, zorgverzekeraars, apothekers en andere betrokken partijen om medicijntekorten en onnodige merkwisselingen te voorkomen.
