Mogelijk minder infarcten en vaatproblemen dankzij gentest

Dankzij DNA-onderzoek kan de behandeling van perifeer vaatlijden (vernauwing in de beenslagaders door slagaderverkalking) sterk verbeteren. Bij dertig procent van de mensen is bij gebruik van bloedverdunners een hogere dosering of zelfs een compleet ander middel nodig. Een nieuwe test wijst uit voor wie dit geldt. Michiel Warlé (onderzoeksleider, Radboud UMC) en Inge Schalkers (beleidsadviseur
Harteraad) geven uitleg.

De standaard voorgeschreven bloedverdunner bij behandeling van beenvaten is clopidogrel. Door een genetische verandering werkt dit middel bij 26 procent van de mensen niet goed of goed genoeg. De bloedverdunner wordt bij hen onvoldoende omgezet in een werkzame stof, legt vaatchirurg Michiel Warlé van Radboud UMC uit. ‘Bij nog eens 4 procent heeft de bloedverdunner helemaal geen effect.’
Lees verder onder de foto.

Die dertig procent heeft baat bij een dubbele dosering of een ander middel. Een DNA-test laat zien wie in die groep valt, maar daar hangt een prijskaartje aan. Reden om in een groot onderzoek eerst de kosten tegen de baten af te wegen, legt de vaatspecialist uit. ‘We meten daarbij niet alleen het medisch resultaat – zijn er bijvoorbeeld minder infarcten en vaatproblemen – maar ook kwaliteit van leven.’

Nederland telt zo’n 80.000 mensen met een ziekte aan de beenvaten, waarvan 12.500 met kritische ischemie. Deze laatste groep heeft veel pijn in de voet of de tenen in rust. Mensen liggen ’s nachts vaak wakker. Bovendien zorgt slagaderverkalking jaarlijks voor 2500 beenamputaties. Warlé vertelt: ‘Perifeer arterieel vaatlijden doet niet onder voor hartproblemen. Toch gaat het meeste geld naar studies rondom cardiologie. Daarom ben ik extra blij met subsidie voor dit onderzoek.’

De financiering komt van ZonMw in samenwerking met Zorg Evaluatie & Goed Gebruik (ZE&GG), een organisatie die bestaande zorg evalueert. Vaatchirurg Warlé werkt nauw samen met farmacoloog Kees Kramers (eveneens Radboud UMC). Acht grote ziekenhuizen doen mee. ‘In drie jaar onderzoeken we 2276 patiënten. De helft hoort direct of sprake is van een genetische verandering. Daar passen we medicatie op aan. De andere helft houdt vooralsnog de huidige medicatie en krijgt de uitslag van de DNA-test pas na afloop.’

College van Ervaringsdeskundigen

Vanuit Harteraad is beleidsadviseur Inge Schalkers betrokken bij het onderzoek. ‘Ten tijde van de subsidieaanvraag hebben vrijwilligers uit ons College van Ervaringsdeskundigen al meegedacht en feedback gegeven’, vertelt ze. Ook bij de uitvoering van het onderzoek blijven zij betrokken, onder andere voor het beoordelen van vragenlijsten en het verfijnen van de informatie en communicatie richting studiedeelnemers. ‘Medici gebruiken onderling vaktermen. Die taal kan deelnemers verwarren of afschrikken. Daar letten wij op.’

De ervaringsdeskundigen, zelf allemaal hart- of vaatpatiënt, zijn ook alert op de belasting voor studiedeelnemers. Aan het begin van het onderzoek wordt genetisch materiaal ingezameld. Die afname is gekoppeld aan regulier polibezoek. Dat betekent geen extra reistijd voor mensen die deelnemen. Vragenlijsten kunnen bovendien thuis worden ingevuld.

Beleidsadviseur Schalkers: ‘Harteraad werkt regelmatig mee aan wetenschappelijke studies. In dit geval levert innovatie een directe verbetering op bij behandeling van een grote groep mensen. Dat juichen wij uiteraard toe.’ Een positieve uitkomst kan een doorbraak betekenen. ‘Die baant de weg om de DNA-test onder de basiszorg te laten vallen. Het betekent dat verzekeraars de behandeling gaan vergoeden. Bovendien gebruiken meer patiëntgroepen deze bloedverdunner. Ik verwacht dat de uitslag aanzet is tot meer studies.’

Dit artikel verscheen in ons magazine over medicijnen en een hart- en vaataandoening. Download hier dit gratis magazine met betrouwbare informatie en ervaringsverhalen.