Ziekenhuis & behandeling

Neem dit gevoel serieus. Jij kent diegene immers als geen ander en jij ziet ook duidelijke veranderingen in het gedrag of het welzijn van jouw dierbare. Probeer je onderbuikgevoelens zo goed mogelijk om te zetten naar concrete signalen. Waar komt het vandaan? Hoe gedraagt je dierbare zich? Hoe reageert die op anderen? Schrijf je bevindingen zo concreet mogelijk op en bespreek deze zo mogelijk eerst met degene waar het om gaat (partner, ouder, kind etc.) en dan met de behandelaars. Zij  behoren naar jouw inbreng te luisteren en deze mee te nemen in de behandeling.

Blijven jullie van mening verschillen of ben je het niet eens met het oordeel of de diagnose van de zorgverlener, dan kun je met je zieke dierbare overleggen of een second opinion (tweede mening) zinvol is. Dat is een onafhankelijk medisch advies van een andere zorgverlener. Als jullie een second opinion willen, bespreek je dit met de behandelaar van de patiënt. Deze kan voor een second opinion verwijzen naar een collega, maar je mag ook zelf iemand kiezen. Zorgverleners zijn verplicht om de wens van de patiënt voor een second opinion te erkennen.

Voor meer informatie over het aanvragen van een second opinion kun je terecht bij je zorgverzekeraar, huisarts of bij Patiëntenfederatie Nederland.

Veelvoorkomende bijwerkingen van de anesthesie die tijdens de narcose gebruikt wordt zijn hoofdpijn, misselijkheid en braken. Sommige patiënten krijgen keelpijn door irritatie door de beademingsbuis. Spier- en rugpijn komen soms voor omdat de patiënt tijdens de operatie voor een langere periode stil heeft gelegen, soms in een vreemde houding. Ook vermoeidheid en geheugen- en concentratieproblemen komen vaak voor. Dit hoeft geen gevolg te zijn van de anesthesie. Ook de behandeling zelf en de daardoor uitgelokte stressreactie kunnen hiertoe leiden. Na de operatie heeft het lichaam tijd nodig om zich te herstellen en je dierbare zal zich dus niet direct weer fit voelen.

Wij horen regelmatig van naasten dat patiënten na het ontwaken uit de narcose last hebben van stemmingswisselingen en boosheid. Ook dat zijn normale bijwerkingen van de anesthesie. Voor de familie kan dit echter een vervelend tafereel zijn. Meestal gaat deze bijwerking vanzelf weer snel over als de patiënt beseft dat hij of zij na de operatie weer aan het bijkomen en herstellen is. Heeft je dierbare vaker last gehad van deze bijwerking dan kun je dit het beste melden voor de operatie. Er kunnen in dat geval rustgevende medicatie worden geadviseerd.

Je kunt je dierbare vragen om een geluidsopname te maken van het gesprek met de arts om dat samen rustig terug te luisteren. De patiënt kan het gehele gesprek opnemen of de arts vragen om aan het eind van het consult de belangrijkste informatie samen te vatten en die op te nemen. Ook wanneer je wel aanwezig bent kan het fijn zijn om een geluidsopname te maken. Vooral bij een emotioneel gesprek is de kans groot dat je niet alles onthoudt.

Steeds meer zorgverleners bieden patiënten de mogelijkheid om het medisch dossier online te bekijken, via een patiëntportaal, hun website of een app. Daarmee heeft de patiënt toegang tot belangrijke gegevens. Onderzoekuitslagen en gemaakte afspraken zijn bijvoorbeeld makkelijk terug te zoeken. Je kunt je dierbare toestemming vragen om ook in het dossier te mogen kijken.

Tijdens een medisch consult komt er veel informatie op je af. Niet zo gek dat je soms achteraf met vragen blijft zitten. Misschien was er niet voldoende tijd om je vraag te stellen. Of doemt een vraag pas later op als alle informatie een beetje bezonken is. Het kan daarom slim zijn om tijdens het consult aan de arts of verpleegkundige te vragen of je achteraf per mail nog vragen kan stellen. Of vraag om een telefonisch vervolgconsult. Dan hoef je niet opnieuw naar het ziekenhuis te komen, maar kun je wel je vragen kwijt. Vraag bij voorkeur om een vast contactpersoon in het ziekenhuis. Dan kun je altijd terecht bij iemand die jullie verhaal en situatie goed kent.

Het gesprek met de zorgverlener is in principe gericht op de behandeling en ondersteuning van de patiënt. Logisch. Maar toch missen naasten soms ruimte om díe vragen te stellen die hen bezig houden, bijvoorbeeld omtrent erfelijke aspecten van de aandoening, vruchtbaarheid, seksualiteit en het omgaan met gedragsproblemen. Wacht niet tot de behandelaar dergelijke thema’s aansnijdt, maar begin er zelf over. Plan eventueel een dubbele afspraak in zodat er meer tijd is voor een goed gesprek. Soms zal de behandelaar jouw vragen zelf kunnen beantwoorden. In andere gevallen zal je doorgestuurd worden naar een collega. Bijvoorbeeld een medisch maatschappelijk werker, psycholoog of genetisch consulent.

Voor een kind is het een spannende tijd als een ouder of ander familielid in het ziekenhuis ligt. Veel ouders vragen zich af of zij er goed aan doen om hun kind mee te nemen naar het ziekenhuis voor een bezoek aan de patiënt. Als het kind dit zelf graag wil en goed wordt voorbereid is het prima om je kind mee te nemen. Vertel het wat het kan verwachten. Beschrijf wat er allemaal te zien, horen en te ruiken is in de ziekenhuiskamer, hoe de toestand van de patiënt is en hoe die eruit ziet. Denk bijvoorbeeld aan: wakker of in slaap, in bed of niet, kan praten of niet, alleen of met andere patiënten. Laat je kind niet alleen op bezoek gaan en maak het niet te lang. Vraag na afloop of het kind nog vragen heeft en praat er de volgende dag nog even over na.

In sommige ziekenhuizen is op de Intensive Care bezoek van kinderen onder de 12 jaar niet toegestaan. Is je kind te jong? Of is het zelf bang om op bezoek te gaan? Maak dan foto’s of video’s van de patiënt en gebruik deze om aan je kind uit te leggen wat er aan de hand is.

TIP: Veel ziekenhuizen hebben een aparte website met informatiemateriaal voor kinderen. Deze site kan jou en je kind helpen bij de voorbereiding op een bezoek aan het ziekenhuis. Zie bijvoorbeeld de kindersite van het OLVG in Amsterdam.

LEESTIPS (kinderboeken):

Algemeen:

• ‘Mama gaat naar het ziekenhuis’ door Miriam Smit-Vuijk
• ‘Papa gaat naar het ziekenhuis’ door Miriam Smit-Vuijk
• ‘Mijn mama is moe’ door Floor Cartens
• ‘Als papa slaapt hoe kan hij dan eten?’ door Nathalie Zwaard en Lisette Poot.

Intensive Care:

• ‘Lucas gaat intensief’ door S. Boonen

Hart -en vaatziekten:

• ‘Het kapotte hart van papa’ door Anna Cristal

Een gezonde leefstijl verkleint het risico op verslechtering van de gezondheid of het ontstaan van een nieuw probleem. Het aanpassen van de leefstijl, bijvoorbeeld stoppen met roken, gezonder gaan eten, meer bewegen en stress vermijden, is niet makkelijk. Vaak moet een oud vertrouwd patroon worden losgelaten voor iets nieuws. Als naaste kun je hier een belangrijke steun in zijn. Praat met je naaste over de gewenste gedragsverandering, wat zijn of haar gedachten hierover zijn en hoe belangrijk je naaste dit vindt. Sluit aan bij zijn of haar wensen en tempo. Je kunt in het geval dat je naaste er nog niet aan toe is om bijvoorbeeld te stoppen met roken, beter je energie steken in een leefstijlverandering waar hij of zij wel voor open staat. Het kan helpen om met je naaste mee te doen. Ga bijvoorbeeld samen bewegen of gezonder eten en maak afspraken: “Wanneer beginnen we? Wat gaan we doen? Hoeveel tijd nemen we ervoor?” Is het niet mogelijk om actief mee te doen, begeleid je naaste dan door bijvoorbeeld belangstelling te tonen of te helpen met de voorbereiding. Houd de motivatie op peil door waardering te geven en het belang en de voordelen van het gezonde gedrag te benadrukken.

TIPS:

• Bewegen: Heeft je dierbare angst voor klachten tijdens het sporten? Diverse sportverenigingen bieden sport- en beweegactiviteiten aan onder deskundige begeleiding. Er wordt dan rekening gehouden met de aandoening en de oefeningen worden hierop afgestemd. Kijk op de zorgkaart voor mogelijkheden bij jullie in de buurt.
• Niet Roken: Stoppen met roken is moeilijk. Het kan helpen om een duidelijk stoppen met roken-plan te maken. Op de website Ikstopnu.nlvind je meer informatie en tips over stoppen met roken. Je naaste kan ook de huisarts vragen naar geschikte stoppen-met-roken-cursussen.
• Gezonde Voeding: Op de website van het Voedingscentrum vind je veel informatie over (gezonde) voeding. En maak het je naaste niet te moeilijk door zelf ongezonde dingen te blijven eten.
• Stress vermijden: Beweeg- en ontspanningsactiviteiten zijn een goede manier om stress te beperken. Kijk voor inspiratie eens in het aanbod van Beter in het Groen.