Je bent gewend om altijd jouw medicijn met dezelfde naam en verpakking te krijgen van je apotheek. En ineens krijg je een ander doosje mee. Dat kan schrikken zijn. Is dit wel hetzelfde? Krijg je nu ineens iets anders? Dit wisselen wordt merkwisselingen genoemd. In veel gevallen is er geen reden om je zorgen te maken en merk je geen verschil. Maar waarom wordt er gewisseld? En wanneer mag dat? Dat lees je in dit artikel.
Allereerst: wat zijn merkwisselingen?
Merkwisselingen vinden plaats wanneer je van het ene merk moet overstappen naar een ander merk. Dit betekent dat je medicijn door een andere fabrikant gemaakt is. De werkzame stof blijft hetzelfde en de kwaliteit is altijd gelijk. Medicijnen moeten namelijk aan dezelfde Europese standaard voldoen. Toch kan je wat verschillen zien: de merknaam en de verpakking zijn anders. De medicijnen zelf kunnen er ook anders uitzien, bijvoorbeeld een andere kleur. Of er zitten andere hulpstoffen in.
Waarom zijn er merkwisselingen?
Er kunnen verschillende redenen zijn voor merkwisselingen:
- Preferentiebeleid: Meestal zijn er van een medicijn meerdere merken beschikbaar. Zorgverzekeraars vergoeden vaak alleen het goedkoopste om de zorg betaalbaar te houden. Voor andere merken moet je dan zelf (bij)betalen. Als een merk goedkoper wordt betekent dit vaak dat er een merkwisseling plaatsvindt. Dit heet het preferentiebeleid.
- Problemen met de beschikbaarheid: Er kunnen allerlei redenen zijn voor beschikbaarheidsproblemen. Bijvoorbeeld vanwege een medicijntekort. Of omdat een fabrikant stopt met het verkopen van een medicijn. Het kan dan zijn dat je hierdoor een ander merk moet gebruiken. Wisselen van merk is dan vaak onvermijdelijk. Soms is het dan zelfs nodig om te wisselen naar een merk met een andere werkzame stof.
Wat kun je doen bij een merkwisseling?
Als je in de apotheek een ander merk krijgt dan je gewend bent, zijn er een paar dingen die je kunt doen:
- Vraag om uitleg: Vraag je apotheker waarom je een ander merk krijgt. Ze kunnen je uitleggen waarom de wissel plaatsvindt en of er verschillen zijn met het merk dat je gewend bent.
- Controleer de dosering: Controleer of de dosering van het nieuwe product hetzelfde is als je gewend bent. Als je twijfelt, vraag je apotheker of arts.
- Let op bijwerkingen: Elk medicijn kan bijwerkingen hebben, ook als de werkzame stof hetzelfde is. Gelukkig ervaren de meeste mensen na een merkwissel geen nieuwe bijwerkingen. Mocht je hier wel last van krijgen, bespreek het met je arts of apotheker. Bij erge klachten kan je arts in sommige gevallen een ander merk voorschrijven. Meestal staat er dan ‘medische noodzaak’ (MN) op het recept. Vaak krijg je dit dan vergoed.
- Vraag om hulp: Als je problemen hebt met het nieuwe merk, bespreek dit dan met je arts of apotheker. Soms zijn er andere merken of medicijnen beschikbaar die beter bij jouw situatie passen.
Wat zijn mijn mogelijkheden bij een merkwisseling?
In 2022 is er een Leidraad Verantwoord Wisselen opgesteld. De leidraad bevat landelijke afspraken om problemen voor de patiënt bij het wisselen van medicijnen te voorkomen. Er zijn verschillende organisaties bij betrokken geweest, onder andere apothekers- en huisartsenorganisaties. Als het medisch onverantwoord is om te wisselen, bepaalt de voorschrijvend arts dit. Harteraad heeft zich, samen met andere patiëntenorganisaties, jarenlang ingezet om tot goede afspraken voor patiënten te komen.
De leidraad verdeelt medicijnen in drie categorieën:
- Groen: Wisselen kan, tenzij er sprake is van ‘medische noodzaak’.
- Oranje: Wisselen kan, maar alleen onder bepaalde voorwaarden.
- Rood: Niet wisselen, tenzij er een tekort is.
De apotheek houdt in de gaten in welke categorie jouw medicijnen vallen. Benieuwd in welke categorie jouw medicijn valt? Dat lees je in dit document over verantwoord wisselen.
Medicijnen in de groene categorie
De medicijnen in de groene categorie mogen gewisseld worden. Dat betekent dat de meeste medicijnen voor hart- en vaataandoeningen doorgaans veilig gewisseld kunnen worden. Tenzij er ‘medische noodzaak’ is voor het gebruiken van een specifiek merk. Dit staat op het recept.
Medicijnen in de oranje categorie
De medicijnen in de oranje categorie kunnen problemen veroorzaken als ze verkeerd worden gebruikt. Dat kan gebeuren als je stopt met innemen. Of als je een dubbele dosis neemt. Beide situaties kunnen ernstige gevolgen hebben. Daarom mogen deze medicijnen alleen gewisseld worden als er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Dit houdt onder andere in dat je uitleg en instructies krijgt van de apotheker. Voorbeelden van medicijnen in de oranje categorie zijn:
- Een aantal medicijnen voor de behandeling van hartfalen: ivabradine, furosemide, bumetanide, metoprolol, bisoprolol, nebivolol en carvidilol.
- Een aantal medicijnen voor de behandeling van hartritmestoornissen: kinidine, procaïnamide, disopyramide, mexiletine, propafenon, pindolol, propranolol, sotalol, metoprolol, atenolol, acebutolol en verapamil.
Medicijnen in de rode categorie
De medicijnen in de rode categorie hebben een “smalle therapeutische breedte”. Dit betekent dat kleine veranderingen in de dosis of het merk grote gevolgen kunnen hebben. Daarom worden deze medicijnen niet gewisseld, tenzij er een medicijntekort is. Dit voorkomt ongewenste effecten en zorgt ervoor dat je behandeling goed blijft werken. Voorbeelden van medicijnen in de rode categorie zijn:
- Flecaïnide. Dit middel wordt gebruikt voor de behandeling van hartritmestoornissen.
- Acenocoumarol. Dit is een antistollingsmiddel (vitamine K-antagonist). Dit wordt onder andere voor boezemfibrilleren en trombose gebruikt.
- Digoxine. Dit medicijn wordt gebruikt voor hartfalen en voor bepaalde hartritmestoornissen.
Het volledige overzicht kan vinden in de leidraad (versie 2024).
Wat betekent dit voor jou?
Als je medicijnen in de rode of oranje categorie gebruikt, betekent dit dat je apotheker extra voorzichtig zal zijn met het wisselen van deze medicijnen. Heb je vragen, bespreek dit met je apotheker.
Moet je toch wisselen vanwege het preferentiebeleid? Meld dit via ons Meldpunt. Zo weet Harteraad wat er speelt en kunnen we jouw belangen behartigen bij gesprekken met verschillende organisaties.
