Hoe lang gaat dit door? Krijg ik pijn? Word ik heel benauwd? Nadenken over de laatste fase kan beangstigend zijn. Daarom is het goed in een vroeg stadium vragen te stellen. Hoe meer je begrijpt, hoe minder stress.
Laatste vragen
Naarmate de laatste fase dichterbij komt, kan onrust opspelen. Wat kan ik verwachten? Hoe ga ik om met pijn? Door alle vragen die in je opkomen door te nemen met je arts, creëer je rust. Neem eens de tijd om dat soort vragen alvast op papier te zetten:
- waar wil je wonen in je laatste levensfase?
- wat zijn jouw wensen over de zorg in de laatste fase: wil je bijvoorbeeld een behandeling om je leven te verlengen?
- wil je gereanimeerd worden?
- bij een ICD of pacemaker: wanneer wil je dat bepaalde functies van ICD of pacemaker uitgezet worden?
- wil je psychologische hulp of ondersteuning bij het bespreken van levensvragen, bijvoorbeeld vanuit je geloof?
Hoe begin ik erover?
Het is belangrijk dat ook je partner, kinderen of vrienden weten wat je wensen zijn. En om je emoties met hen te delen. Vind je het lastig om dit onderwerp aan te snijden? Mogelijke openingszinnen kunnen zijn:
- Ik wil graag met jullie praten over wat we doen als het hartfalen erger wordt.
- Laten we bespreken wat we kunnen doen om mijn leven aangenamer te maken als het hartfalen verergert.
- Ik wil graag bespreken wat jij kunt doen bij een noodgeval dat veroorzaakt wordt door mijn hartfalen.
Acceptatie
Spelen angst en somberheid op? Dat is niet zo gek. Acceptatie en aanvaarding zijn sleutelwoorden in deze periode, maar dat voel je niet op afroep. Praten met je naasten, de arts of een psycholoog kan verlichting en helderheid brengen. Google op ‘Acceptance and commitment therapy’ of ACT voor een therapie die specifiek gericht is op acceptatie. Is er sprake van een depressie, dan is naast gesprekken ook behandeling met medicijnen mogelijk.
Bekijk het webinar ‘Nadenken over de toekomst met hartfalen’
Als je hartfalen hebt dan kan je veel vragen en onzekerheden hebben. De aandoening is namelijk niet te genezen. De meeste mensen met hartfalen krijgen langzaam steeds meer klachten. Zoals vermoeidheid, vocht vasthouden, benauwdheid, maar ook angst- en depressieve gevoelens komen veel voor. Er kunnen vragen bij je op komen zoals: waarom overkomt mij dit? Wat is de zin van het leven? Waar kan ik nog kracht uit halen? En als je in de laatste fase zit: hoe maak ik dit bespreekbaar met mijn omgeving? En wat is belangrijk om te bespreken met mijn zorgverleners?
Bekijk het webinar: ‘Nadenken over de toekomst met hartfalen’.
Leg afspraken vast
Hoe confronterend het ook kan zijn, leg afspraken en wensen vast. Zo weet iedereen om je heen wat jóuw wensen zijn. Een officiële wilsbeschikking kan onderdeel van die afspraken zijn.
Maak euthanasie bespreekbaar
Misschien denk je ook aan euthanasie. Euthanasie betekent het zelfgekozen levenseinde met behulp van een arts. Veelal wordt om euthanasie gevraagd in de eindfase van een terminale fase. Lees op de website van NVVE meer over euthanasie.
Past orgaandonatie bij jou?
Misschien vind je het een fijn idee dat je na jouw dood je organen aan een ander kan doneren. Er staan jaarlijks rond de 1000 mensen op de wachtlijst voor orgaantransplantatie. Jij als hart- of vaatpatiënt kan misschien nog wel je nieren, longen, lever, alvleesklier en dunne darm doneren. Ieder jaar redden een paar honderd orgaandonoren zo de levens van ongeveer 750 mensen. Neem de tijd om argumenten voor en tegen orgaandonatie af te wegen. Beslis daarover zelf en leg het vast. Dan hoeft jouw familie op een emotioneel moment hierover geen besluit te nemen.
