mantelzorg

Eigen gezondheid & welzijn

Als naaste moet je vaak veel ballen in de lucht houden. En heb je het gevoel altijd de sterkste te moeten zijn. Dat lijkt voor buitenstaanders misschien een onmogelijke opgave. Maar je doet het. Iedere dag. Want je dierbaren laat je niet in de steek.

En jezelf? Hoe zorg je er eigenlijk voor dat je jezelf niet in de steek laat? Hoe blijf je fysiek en mentaal gezond? Hoe ga je om met stress en angst? En hoe zorg je voor een volle batterij? Zomaar een greep uit de vragen die in deze rubriek voorbij komen.

De aandoening van mijn dierbare en de consequenties daarvan leveren mij veel stress en angst op. Hoe ga ik hier mee om?

Om te beginnen: neem deze klachten serieus en wuif ze niet zomaar weg. Jij bent dan wel niet de patiënt, maar jouw gezondheid is net zo belangrijk. Als je goed voor jezelf zorgt, dan zorg je nog beter voor de ander. Niet alleen jij zelf, maar ook je dierbare is erbij gebaat dat jij je goed voelt.

Luister goed naar de signalen van je lichaam. Slaap en beweeg voldoende, eet gezond en onderneem activiteiten die voor jou ontspannend zijn. Wat deed je graag voordat je dierbare ziek werd? Waar word je blij van? Waar krijg je energie van? Grote kans dat die activiteiten er nu vaker bij in schieten. Maak er (weer) tijd voor en gun jezelf die ruimte.

Praten met iemand die je vertrouwt, of je gedachten en gevoelens op papier zetten, kunnen ook helpen bij het omgaan met stress. Wil je graag begeleiding van een professionele hulpverlener? Je huisarts of praktijkondersteuner kan je doorverwijzen naar een psycholoog of maatschappelijk werker.

TIP: Harteraad heeft een E-training stress ontwikkeld voor de patiënt én zijn dierbare. Belangrijke onderdelen in de e-learning zijn mindfulness en psycho-educatie: verwerkings- en aanpassingsprocessen bij ziekte, stress en het vergroten van draagkracht.

Soms kom ik voor mijn gevoel tijd tekort. Er zijn amper ‘vrije’ zorgdagen. Hoe zorg ik dan goed voor mezelf?

Als naaste ben je vaak zo druk met de combinatie van werk, gezin, huishouden en de zorg voor de patiënt, dat er weinig tijd overblijft voor het onderhouden van je eigen hobby’s en sociale contacten. Daarnaast zijn dingen die je vroeger regelmatig samen deed, zoals wandelen of fietsen, verre reizen maken of naar een feestje gaan, niet meer zo vanzelfsprekend. Je wereld wordt steeds kleiner.

De momenten dat je tijd neemt om iets voor jezelf te gaan doen kunnen schaars zijn, maar wel noodzakelijk om alle bordjes hoog te houden. Ook je dierbare is daar het meest bij gebaat. Sta jezelf dus toe om uit te rusten, andere mensen te zien of iets te doen waar jij blij van wordt.

Heeft de patiënt tijdens jouw afwezigheid zorg nodig? Vraag om hulp bij vrienden, familie, buren of kennissen. Mensen uit je omgeving kunnen vaak meer voor je doen dan je denkt. Maar dat begint wel met open te zijn over je situatie en het bespreekbaar te maken.

Het is ook mogelijk om de zorg tijdelijk over te dragen aan een vrijwilliger of beroepskracht. Dat wordt respijtzorg of vervangende mantelzorg genoemd. Als een vrijwilliger vervangende mantelzorg verleent kost het je niks. Als er wel kosten aan verbonden zijn kun je die mogelijk vergoed krijgen via de Wmo, de Wlz of door de zorgverzekeraar.

Ik red het niet meer om de lichamelijke verzorging voor mijn geliefde in mijn eentje te doen. Waar kan ik terecht om hulp in te schakelen?

Het verlenen van zorg aan een naaste is vaak zo vanzelfsprekend, dat je je niet realiseert dat je een beroep kunt doen op professionele ondersteuning. Bovendien is het niet makkelijk om toe te geven dat je het alleen niet meer redt. Maar dit is absoluut geen schande. Hoeveel je ook van iemand houdt, zorgen voor is vaak zwaar. Zeker in combinatie met andere taken en verantwoordelijkheden, zoals een betaalde baan en het opvoeden van kinderen. Het besef dat je hulp nodig hebt is al een belangrijke stap in de goede richting. Je kunt denken aan verschillende vormen van ondersteuning:

  • Huishoudelijke hulp: je kunt een particuliere hulp inhuren of kijken of jullie in aanmerking komen voor huishoudelijke hulp vanuit de Wmo.
  • Verpleging of verzorging thuis:
  • De zorg delen met andere familieleden, vrienden of kennissen
Ik wil graag mensen (leeftijdgenoten) in een vergelijkbare situatie ontmoeten. Hoe kom ik met hen in contact?

Soms is het fijn om contact te hebben met iemand die in eenzelfde situatie zit en begrijpt hoe het is om te leven naast iemand met een ziekte of aandoening. Iemand bij wie je je hart kunt luchten en vrij kunt praten over je situatie, zonder rekening te moeten houden met de gevoelens van de patiënt. Iemand bij wie je steun kunt vinden en kunt ervaren dat je niet de enige bent.

Via patiëntenverenigingen, zoals Harteraad, kun je op verschillende manieren in contact komen met andere naasten, bijvoorbeeld door het bijwonen van een themabijeenkomst, lid worden van online communities deelname aan een buddy-programma, of één op één lotgenotencontact. Veel verenigingen organiseren activiteiten waar patiënten samen met hun familie naartoe kunnen gaan. Soms zijn er initiatieven speciaal voor naasten.

 

Tegenwoordig zijn er ook allerlei mogelijkheden om online in contact te komen met lotgenoten, bijvoorbeeld via een forum, discussiegroep of Facebook. Harteraad heeft bijvoorbeeld een Facebookgroep speciaal voor naasten. Dit is een plek waar naasten ervaringen en tips kunnen uitwisselen en in contact kunnen komen met mensen in een vergelijkbare situatie.

Heb je een belangrijke vraag die bij geen enkel thema terugkomt? Of wil je meer weten over een bepaald onderwerp?

Neem contact met ons op

Meld je aan voor de Harteraad nieuwsbrief