‘Beweging is een belangrijk medicijn’

Ruud Spee (42) is (sport)cardioloog in het Máxima Medisch Centrum in Eindhoven/Veldhoven. Zijn werkzaamheden staan grotendeels in het teken van bewegen. Hij ziet bewegen dan ook als het beste medicijn bij hartziekten. Spee begeleidt zowel chronisch zieke hartpatiënten als sporters en is betrokken bij hartrevalidatieprogramma’s.

‘Mijn interesse voor sport en bewegen én mijn ambitie om van betekenis te kunnen zijn voor chronisch zieken komen mooi samen in mijn werk. Ik heb een jaar lang een opleiding tot sportarts gedaan. Het eerste jaar was op de afdeling Cardiologie. Hier heb ik een nieuw programma voor hartfalenpatiënten opgezet en ook promotieonderzoek gedaan naar de effecten van intensieve intervaltraining bij hartfalenpatiënten. Een training die voortkomt uit de sportwereld. Toen heb ik de switch gemaakt naar Cardiologie.’

Kleine stapjes, grote impact

‘Wat ik interessant vind aan mijn werk is dat je resultaten kunt boeken, je kunt écht van betekenis zijn voor patiënten. En de dankbaarheid die je daarvoor terugkrijgt, is immens. Je beseft als arts soms te weinig hoeveel impact je hebt op het leven van een patiënt. Samen met het hartrevalidatieteam zie ik vaak mensen uit een diep dal klimmen. Al gaat het langzaam, zelfs kleine stapjes betekenen heel veel voor hen en voor ons. Zo hadden we een keer een patiënt met bewegingsangst. Die hebben wij alsnog aan de hartrevalidatie gekregen. Die patiënt is door hartrevalidatie zó opgebloeid, dat hij is blijven sporten. Hij merkte dat het bewegen zijn klachten deed verminderen, niet alleen fysiek maar ook mentaal. Zijn angst verdween. Hij kon weer normaal functioneren, en voelde zich niet meer hartpatiënt. Als je daar dan waardering voor krijgt, dan voelt dat supergoed. Daar sta je ’s ochtends voor op.’

Belang van sport geldt ook privé

‘Naast werk ben ik ook nog echtgenoot en vader van drie jongens van twaalf, tien en acht. Ook privé staat mijn leven vaak in het teken van bewegen. We stimuleren de jongens om veel naar buiten te gaan. Dat is bij de jongere, digitale generatie niet zo vanzelfsprekend. Ik vind het belangrijk de jongens bewust te maken van het belang van sport. Dat heeft gewerkt: ze zijn alle drie fanatieke voetballers. Ik vind het zelf dan ook heel leuk om langs de lijn te staan, en waar nodig mee te helpen met de trainingen. Zelf vind ik het heerlijk om te hardlopen, te tennissen of te mountainbiken. Op die manier werk ik ook aan mijn conditie. Practice what you preach.’

Voor patiënten met hartfalen is bewegen vaak topsport

Hartrevalidatie is de afgelopen dertig jaar flink veranderd: vroeger moesten patiënten zo min mogelijk bewegen. Maar het hart is een spier, die train je door meer te bewegen. Naast het behandelen van hartfalenpatiënten richt ik me ook op topsporters. Tussen die twee groepen zitten meer raakvlakken dan je zou denken: voor patiënten met hartfalen is bewegen ook al vaak topsport. De hartgrootte en pompkracht kunnen positief beïnvloed worden door te sporten. Ik zie amateur- en topsporters. Zo doe ik de consultatie van onder andere PSV-spelers en Jumbo/ Visma-wielrenners. Samen met collega’s screenen en adviseren we ook voor NOC*NSF sporters voor de Olympische Spelen.’

Zorg op maat

‘Bij hartpatiënten kijken we altijd naar wat iemand aankan en dat doen we onder andere door gebruik te maken van inspanningstesten met ademgasanalyse. Dit zijn specifieke manieren om te kijken hoe het zuurstofopnamevermogen is van hartpatiënten en sporters. En dat zegt heel veel meer over je conditie en waar je beperking zit, dan wanneer je alleen gaat kijken naar het hart. Je conditie wordt namelijk niet alleen
bepaald door je hart, maar ook door longen, bloedsomloop en spieren. Aan
de hand van de uitkomsten maken we een programma op maat.’

Volhouden na revalidatie

‘Helaas zien we nog een te laag percentage mensen dat zich aanmeldt voor hartrevalidatie. Vooral onder oudere mensen is dit het geval. We zijn aan het kijken hoe we álle doelgroepen zover krijgen dat ze toch gaan revalideren. Zo zijn we onder andere gestart met een telerevalidatieprogramma, zodat patiënten ook thuis kunnen trainen.
Hiermee haal je barrières weg. Mensen die mentale klachten hebben,
krijgen begeleiding voor angst en depressie. We kijken dan samen met
de fysio en psycholoog hoe we de revalidatie vorm kunnen geven. Mijn
advies aan patiënten is om ook na de revalidatie te blijven bewegen. Stel al
tijdens de revalidatie realiseerbare doelen op en bespreek ze met de
revalidatiecoördinator. Kijk vooral naar wat je leuk vindt, dan houd je het
langer vol. Ik zeg altijd: beweging is het beste medicijn. Ook mentaal. Een
wandeling met de hond is ook goed, want elke stap telt.’