Telebegeleiding geeft vrijheid: “Bijna alle controles zijn telefonisch”

Door de coronacrisis is de digitale zorg versneld uitgerold. Eén van de ontwikkelingen is telebegeleiding, waarbij mensen met een hart- of vaataandoening thuis de belangrijke waarden – gewicht, bloeddruk en/of hartslag – meten. Zijn er opvallende veranderingen, dan grijpt de behandelaar in. Hoe werkt het in de praktijk?

Paula Niestadt had een actief gezinsleven met opgroeiende kinderen. Ze ging graag klimmen in de bergen en genoot van haar baan in de kinderopvang. Tot een paar jaar geleden Paula een hartinfarct kreeg en hartfalen bleek te hebben. Ze is aangewezen op intensieve zorg en begeleiding. Sinds corona verloopt dat voor haar, net als voor veel andere hartfalenpatiënten, op afstand via telebegeleiding.

Monitoren op afstand

‘Alle controles, behalve bloedprikken, zijn telefonisch’, zegt Paula. ‘Ook medicijnen kan ik telefonisch of via internet aanvragen en vervolgens bij een zelfbedieningskast van de apotheek ophalen.’ Om haar vochthuishouding in de gaten te houden weegt ze zich iedere dag en ook trombose-prikken doet ze thuis. Daarnaast staat er een monitor naast haar bed die elke nacht tussen twee en drie uur haar ICD – een apparaatje dat ingrijpt bij gevaarlijke hartritmestoornissen – uitleest. ‘Bij afwijkingen wordt er contact met me opgenomen, maar dat was tot nu toe gelukkig niet nodig.’

Online hartrevalidatie programma

Harteraad constateerde dat de hartrevalidatietrajecten tijdens de coronacrisis stil kwamen te liggen. Naar schatting misten zo’n 30.000  hartpatiënten hierdoor een essentieel onderdeel van hun behandeling. Dat, terwijl hartrevalidatie de kans op nieuwe hartproblemen met 50 procent vermindert. Er is dus een noodzaak ontstaan om hartrevalidatie op afstand aan te bieden, ofwel: tele-hartrevalidatie. Hierbij volg je (een deel van) het hartrevalidatieprogramma thuis, met oefeningen uit het dagelijks leven. Het voordeel is dat je minder naar het ziekenhuis hoeft. Vaak is tele-hartrevalidatie een aanvulling op het hartrevalidatieprogramma in het ziekenhuis. Als door de coronacrisis hartrevalidatie (deels) niet mogelijk is, kan tele-hartrevalidatie als vervanging dienen. Natuurlijk met begeleiding van het hartrevalidatieteam en onder controle van de cardioloog in het ziekenhuis.

De mens achter de aandoening

Goede zorg op afstand bewaakt naast de medische component ook het welzijn van de patiënt. Uit onderzoek door het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en Harteraad blijkt dat maar liefst een derde van de mensen met een hart- en vaataandoening momenteel kampt met verminderd emotioneel welbevinden. Telebegeleiding moet daarom worden aangeboden ‘op maat’ en passen bij de fysieke, mentale én sociale behoeftes van de patiënt. Om op dat vlak ondersteuning te bieden heeft Harteraad een overzicht gemaakt van behandelaars die telebegeleiding aanbieden.

Een veilig gevoel

Uit een enquête van Harteraad onder 136 mensen die net als Paula hartfalen hebben, blijkt dat mensen erg positief zijn over telebegeleiding. Ze geven aan dat het ‘een veilig gevoel’ geeft, want ‘je wordt op afstand in de gaten gehouden.’ Paula vindt het prettig dat haar sociale en medische bezoekjes tijdelijk beperkt zijn. ‘Door de coronacrisis was het voor mij veel rustiger, omdat ik nergens heen durfde. Alleen wandelen en fietsen deed ik nog wel. Daardoor nam ik steeds voldoende rust, waardoor ik fysiek stabiel bleef.’ Telebegeleiding is daarmee meer dan een noodzakelijke oplossing in een moeilijke tijd: het is een oplossing die meer regie en vrijheid geeft binnen het eigen ziekteproces.

Paula’s verhaal verscheen ook op Wereld Hart Dag (29 september 2020) in Planet Health, een uitgave van De Telegraaf.